ਅੱਜ ਦੀ ਤੇਜ਼ੀ ਨਾਲ ਤਰੱਕੀ ਕਰ ਰਹੀ ਦੁਨੀਆਂ ਵਿੱਚ ਮਨੁੱਖ ਨੇ ਆਪਣੇ ਜੀਵਨ ਦੇ ਹਰੇਕ ਖੇਤਰ ਵਿੱਚ ਬੇਹਤਰੀ ਲਈ ਅਨੇਕਾਂ ਪ੍ਰਗਤੀਆਂ ਕੀਤੀਆਂ ਹਨ। ਇਹ ਤਰੱਕੀ, ਵਿਗਿਆਨ, ਤਕਨਾਲੋਜੀ ਅਤੇ ਆਧੁਨਿਕ ਜੀਵਨ ਦੇ ਹੋਰ ਖੇਤਰਾਂ ਵਿੱਚ ਹੋ ਰਹੀ ਹੈ। ਪਰ ਇਸ ਦੌਰਾਨ ਮਨੁੱਖ ਆਪਣੇ ਜੀਵਨ ਦੇ ਸਭ ਤੋਂ ਮੁੱਖ ਹਿੱਸੇ, ਆਪਣੀ ਸਿਹਤ, ਨੂੰ ਨਜ਼ਰਅੰਦਾਜ਼ ਕਰ ਰਿਹਾ ਹੈ। ਬੇਤੁਕਾ ਖਾਣ-ਪੀਣ, ਬੇਹਦ ਦਵਾਈਆਂ ਅਤੇ ਅਸਵੱਛ ਜੀਵਨਸ਼ੈਲੀ ਨੇ ਮਨੁੱਖ ਦੀ ਸਿਹਤ ਨੂੰ ਇਸ ਤਰ੍ਹਾਂ ਪ੍ਰਭਾਵਿਤ ਕੀਤਾ ਹੈ ਕਿ ਅੱਜ ਜ਼ਿਆਦਾਤਰ ਲੋਕ ਕਿਸੇ ਨਾ ਕਿਸੇ ਬਿਮਾਰੀ ਨਾਲ ਜੂਝ ਰਹੇ ਹਨ। ਇਸ ਸਥਿਤੀ ਨੂੰ ਸਮਝਣ ਲਈ ਸਭ ਤੋਂ ਪਹਿਲਾਂ ਇਹ ਜਾਣਨਾ ਜ਼ਰੂਰੀ ਹੈ ਕਿ ਮਨੁੱਖ ਆਪਣੇ ਖਾਣ-ਪੀਣ ਅਤੇ ਜੀਵਨਸ਼ੈਲੀ ਵਿੱਚ ਕਿਹੜੀਆਂ ਗਲਤੀਆਂ ਕਰ ਰਿਹਾ ਹੈ। ਅੱਜ ਦੇ ਸਮੇਂ ਵਿੱਚ ਜਦੋਂ ਕੰਮ ਦੀ ਭੱਜ-ਦੌੜ ਬਹੁਤ ਵੱਧ ਗਈ ਹੈ, ਲੋਕਾਂ ਕੋਲ ਆਪਣੇ ਲਈ ਸਮਾਂ ਨਹੀਂ ਬਚਿਆ ਹੈ। ਪੈਸੇ ਦੀ ਲਾਲਸਾ, ਤਰੱਕੀ ਹਾਸਲ ਕਰਨ ਦੀ ਦੌੜ, ਅਤੇ ਪ੍ਰਤੀਸਪਰਧਾ ਨੇ ਇਸ ਹੱਦ ਤੱਕ ਵਿਅਸਤ ਕੀਤਾ ਹੈ ਕਿ ਲੋਕ ਜ਼ਿਆਦਾਤਰ ਜੰਕ ਫੂਡ ਜਾਂ ਫਾਸਟ ਫੂਡ ਨੂੰ ਆਪਣਾ ਮੁੱਖ ਆਹਾਰ ਬਣਾ ਲੈਂਦੇ ਹਨ। ਇਹ ਖਾਣਾ ਨਿਰ-ਵਿਟਾਮਿਨ, ਘੱਟ ਪੋਸ਼ਟਿਕ ਅਤੇ ਜ਼ਿਆਦਾਤਰ ਤੇਲ, ਮਸਾਲੇ ਅਤੇ ਪ੍ਰਿਜਰਵਟਿਵਸ ਨਾਲ ਭਰਪੂਰ ਹੁੰਦਾ ਹੈ।
ਫਲਸਰੂਪ, ਹਾਈ ਬਲੱਡ ਪ੍ਰੈਸ਼ਰ, ਸ਼ੂਗਰ, ਮੋਟਾਪਾ, ਹਾਰਟ ਅਟੈਕ ਜਿਹੀਆਂ ਬਿਮਾਰੀਆਂ ਆਮ ਹੋ ਚੁੱਕੀਆਂ ਹਨ। ਹਾਲਾਤ ਇਸ ਤਰ੍ਹਾਂ ਦੇ ਬਣ ਗਏ ਹਨ ਕਿ ਪਿਛਲੇ ਦਹਾਕੇ ਦੇ ਮੁਕਾਬਲੇ ਬਿਮਾਰੀਆਂ ਕਾਰਨ ਉਮਰ ਘਟਦੀ ਜਾ ਰਹੀ ਹੈ। ਅੱਜ ਕਈ 30-35 ਸਾਲ ਦੇ ਨੌਜਵਾਨ ਵੀ ਇਹਨਾਂ ਬਿਮਾਰੀਆਂ ਨਾਲ ਗ੍ਰਸਤ ਹਨ, ਜੋ ਪਹਿਲਾਂ ਸਿਰਫ਼ ਬਜ਼ੁਰਗਾਂ ਵਿੱਚ ਦੇਖੀਆਂ ਜਾਂਦੀਆਂ ਸਨ। ਇੱਕ ਹੋਰ ਮੁੱਖ ਚਿੰਤਾ ਇਹ ਹੈ ਕਿ ਜਿਆਦਾ ਬਿਮਾਰੀਆਂ ਕਾਰਨ, ਦਵਾਈਆਂ ਦਾ ਜ਼ਿਆਦਾ ਸੇਵਨ ਬਿਮਾਰੀਆਂ ਨੂੰ ਠੀਕ ਕਰਨ ਦੀ ਬਜਾਏ ਉਹਨਾਂ ਨੂੰ ਸਿਰਫ ਕੰਟਰੋਲ ਕਰਦੀਆਂ ਹਨ। ਜਿਵੇਂ ਸ਼ੂਗਰ ਜਾਂ ਹਾਈ ਬਲੱਡ ਪ੍ਰੈਸ਼ਰ ਦੇ ਮਰੀਜ਼ ਆਪਣੀ ਬਿਮਾਰੀ ਨੂੰ ਜ਼ਿੰਦਗੀ ਭਰ ਦਵਾਈਆਂ ਦੇ ਆਧਾਰ ਤੇ ਕੰਟਰੋਲ ਕਰਦੇ ਹਨ। ਇਹ ਦਵਾਈਆਂ, ਸਿਰਫ ਦਵਾਈ ਉਦਯੋਗਾਂ ਦੇ ਵਪਾਰ ਨੂੰ ਮਜ਼ਬੂਤ ਕਰਦੀਆਂ ਹਨ, ਪਰ ਮਰੀਜ਼ ਦੀ ਸਿਹਤ ਨੂੰ ਲੰਮੇ ਸਮੇਂ ਲਈ ਸੁਧਾਰ ਨਹੀਂ ਦਿੰਦੀਆਂ। ਮੈਡੀਕਲ ਇਤਿਹਾਸ ਵਿੱਚ ਅਜਿਹੀ ਕਿਸੇ ਦਵਾਈ ਦਾ ਜ਼ਿਕਰ ਨਹੀਂ ਮਿਲਦਾ ਜਿਸ ਨਾਲ ਬਿਮਾਰੀ ਨੂੰ ਜੜੋਂ ਖਤਮ ਕੀਤਾ ਜਾ ਸਕਦਾ ਹੋਵੇ।
ਇਸ ਸਮੱਸਿਆ ਦਾ ਹੱਲ ਸਿਰਫ਼ ਆਯੁਰਵੇਦ ਅਤੇ ਪਰੰਪਰਾਗਤ ਘਰੇਲੂ ਇਲਾਜਾਂ ਵਿੱਚ ਲੱਭਿਆ ਜਾ ਸਕਦਾ ਹੈ। ਭਾਰਤੀ ਆਯੁਰਵੇਦ ਵਿੱਚ ਦੱਸੇ ਗਏ ਘਰੇਲੂ ਉਪਚਾਰ ਕਈ ਐਸੀ ਬਿਮਾਰੀਆਂ ਦਾ ਇਲਾਜ ਕਰਨ ਦੇ ਯੋਗ ਹਨ ਜੋ ਆਧੁਨਿਕ ਮੈਡੀਕਲ ਵਿਗਿਆਨ ਵੀ ਠੀਕ ਕਰਨ ਵਿੱਚ ਅਸਮਰੱਥ ਹੈ। ਉਦਾਹਰਣ ਵਜੋਂ, ਸ਼ੂਗਰ ਨੂੰ ਕਾਬੂ ਕਰਨ ਲਈ ਜੀਵਨਸ਼ੈਲੀ ਵਿੱਚ ਬਦਲਾਅ, ਯੋਗ, ਪ੍ਰਾਣਾਯਾਮ ਅਤੇ ਖਾਣ-ਪੀਣ ਦੇ ਸਹੀ ਨਿਯਮਾਂ ਨੂੰ ਅਪਣਾਉਣ ਦੀ ਸਲਾਹ ਦਿੱਤੀ ਜਾਂਦੀ ਹੈ। ਇਸ ਨਾਲ ਨਾ ਸਿਰਫ਼ ਸ਼ਰੀਰ ਨੂੰ ਦਵਾਈਆਂ ਤੋਂ ਛੁਟਕਾਰਾ ਮਿਲਦਾ ਹੈ, ਸਗੋਂ ਸ਼ਰੀਰ ਦੀ ਕੁਦਰਤੀ ਪ੍ਰਣਾਲੀ ਨੂੰ ਵੀ ਮਜਬੂਤ ਕੀਤਾ ਜਾ ਸਕਦਾ ਹੈ। ਇਸ ਤਰ੍ਹਾਂ ਮਨੁੱਖੀ ਸ਼ਰੀਰ ਨੂੰ ਰੋਗ-ਰਹਿਤ ਬਣਾਇਆ ਜਾ ਸਕਦਾ ਹੈ ਅਤੇ ਤੰਦਰੁਸਤੀ ਨਾਲ ਲੰਮੀ ਉਮਰ ਜਿਆ ਜਾ ਸਕਦਾ ਹੈ।
ਇਸੇ ਤਰ੍ਹਾਂ, ਆਟੋਫੈਜੀ ਇੱਕ ਅਜਿਹੀ ਪ੍ਰਕਿਰਿਆ ਹੈ ਜੋ ਸ਼ਰੀਰ ਦੇ ਅੰਦਰਲੇ ਹਾਨੀਕਾਰਕ ਤੱਤਾਂ ਨੂੰ ਦੂਰ ਕਰਨ ਵਿੱਚ ਸਹਾਇਕ ਹੈ। ਆਟੋਫੈਜੀ ਦੇ ਅਧਾਰ 'ਤੇ ਖਾਣ-ਪੀਣ ਦੇ ਨਿਯਮ ਬਣਾਉਣ ਨਾਲ ਬਹੁਤ ਸਾਰੀਆਂ ਬਿਮਾਰੀਆਂ ਤੋਂ ਛੁਟਕਾਰਾ ਪਾਇਆ ਜਾ ਸਕਦਾ ਹੈ। ਇਸ ਤਕਨੀਕ ਵਿੱਚ ਰਾਤ ਦੇ ਸਮੇਂ ਖਾਣਾ ਛੱਡ ਕੇ ਅਤੇ ਸਵੇਰੇ ਦੇ ਨਿਯਮਤ ਸਮੇਂ ਤੇ ਭੋਜਨ ਕਰਨ ਨਾਲ ਸਰੀਰ ਦੇ ਬੀਮਾਰ ਸੈਲ ਦੁਬਾਰਾ ਰੀਜਨਰੇਟ ਹੁੰਦੇ ਹਨ। ਇਹ ਪਾਰੰਪਰਿਕ ਖੁਰਾਕ ਦੇ ਨਿਯਮਾਂ ਨੂੰ ਮੁੜ ਜੀਵਿਤ ਕਰਨ ਦੀ ਲੋੜ ਹੈ। ਬਿਮਾਰੀਆਂ ਦੇ ਨਾਲ ਜੀਵਨ ਜਿਊਣਾ ਨਾ ਸਿਰਫ਼ ਸਰੀਰ ਲਈ ਹਾਨੀਕਾਰਕ ਹੈ, ਸਗੋਂ ਆਰਥਿਕ ਸਥਿਤੀ ਲਈ ਵੀ ਘਾਤਕ ਹੈ। ਅਜਿਹੇ ਲੋਕ ਆਪਣੀ ਕਮਾਈ ਦਾ ਵੱਡਾ ਹਿੱਸਾ ਦਵਾਈਆਂ ਤੇ ਖਰਚ ਕਰਦੇ ਹਨ। ਇਹਨਾਂ ਲੋਕਾਂ ਲਈ ਆਯੁਰਵੇਦ ਅਤੇ ਘਰੇਲੂ ਇਲਾਜ ਇੱਕ ਬਿਹਤਰ ਵਿਕਲਪ ਸਾਬਤ ਹੋ ਸਕਦੇ ਹਨ। ਪੈਸੇ ਦੀ ਲਾਲਸਾ ਦੇ ਨਸ਼ੇ ਵਿੱਚ ਫਸੇ ਮਨੁੱਖ ਨੂੰ ਹੁਣ ਇਹ ਸਮਝਣਾ ਹੋਵੇਗਾ ਕਿ ਬਿਨ੍ਹਾਂ ਸਿਹਤ ਵਾਲੀ ਜੀਵਨਸ਼ੈਲੀ ਨਾਲ ਉਹ ਆਪਣੀ ਹੀ ਜਿੰਦਗੀ ਨਾਲ ਖਿਲਵਾੜ ਕਰ ਰਿਹਾ ਹੈ।
ਸੋ, ਇਸ ਲੇਖ ਦਾ ਸਿਰਲੇਖ "ਸਵਾਰੀ ਆਪਣੇ ਸਮਾਨ ਦੀ ਆਪ ਜਿੰਮੇਵਾਰ ਹੈ" ਇਸ ਤੱਥ ਨੂੰ ਬਿਆਨ ਕਰਦਾ ਹੈ ਕਿ ਮਨੁੱਖ ਆਪਣੇ ਸਰੀਰ ਅਤੇ ਸਿਹਤ ਦਾ ਜ਼ਿੰਮੇਵਾਰ ਆਪ ਹੀ ਹੈ। ਪੇਸ਼ੇ, ਪਰਿਵਾਰ, ਜਾਂ ਹੋਰ ਕਿਸੇ ਕਾਰਨ ਤੋਂ ਆਪਣੀ ਸਿਹਤ ਨਾਲ ਸਮਝੌਤਾ ਕਰਨਾ ਬੇਵਕੂਫ਼ੀ ਹੈ। ਇਸ ਲਈ ਇਹ ਸਮਾਂ ਹੈ ਆਪਣੇ ਸਰੀਰ ਨੂੰ ਪੂਰਨ ਤੌਰ ਤੇ ਸਮਰਪਿਤ ਕਰਨ ਦਾ ਅਤੇ ਯੋਗ-ਆਯੁਰਵੇਦ ਨਾਲ ਜੀਵਨ ਨੂੰ ਨਿਰੋਗ ਬਣਾਉਣ ਦਾ,ਜਿਸ ਨਾਲ ਮਨੁੱਖ ਨਿਰੋਗ ਜਿੰਦਗੀ ਦਾ ਆਨੰਦ ਮਾਣ ਸਕੇ।
liberalthinker1621@gmail.com
ਸੰਦੀਪ ਕੁਮਾਰ-7009807121
ਐਮ.ਸੀ.ਏ, ਐਮ.ਏ ਮਨੋਵਿਗਆਨ
ਰੂਪਨਗਰ